2018-03 Vogels

Het zal ongeveer tien jaar geleden zijn dat ik samen met mijn ex een paar dagen rondkeek en de ene film na de andere zag tijdens het filmfestival van Locarno in Zwitserland. De eerste dag zagen we er drie achter elkaar en alle drie lieten een diepe indruk bij me achter, vooral de eerste. Ik kan me de titel niet meer herinneren maar in essentie ging het als volgt in deze Braziliaanse film. Er is ergens een tekst aangeplakt: ‘als je je verhaal wilt vertellen, bel dan dit nummer…’. Vervolgens zie je iemand een trap opklimmen, deze persoon gaat op een stoel zitten oog in oog met de camera en vertelt iets wat belangrijk is geweest in zijn of haar leven. Vervolgens herhaalt zich dit met een volgend verhaal van weer iemand anders. Elk verhaal was maar heel kort en na ongeveer 20 minuten vroeg ik me gefrustreerd af wat hier toch wel de bedoeling van mocht zijn en of dit echt alles was. Bijna was ik opgestaan om te vertrekken tot iemand een verhaal vertelde dat indruk op me maakte, over haar vader met wie ze altijd een slechte relatie had gehad, die na zijn dood regelmatig aan haar was verschenen en met wie toen pas een herstel van de relatie ontstond. De vertelster was zo natuurlijk en zeker van haar zaak dat ik onder de indruk raakte. Daarna volgden meer van dit soort verhalen, vaak over andere niveaus van de werkelijkheid waar wij in onze westerse wereld veelal niet bij kunnen.
Tot dan toe had ik geen enkele ervaring met Brazilië of met mensen uit dat land. Dat is zeven jaar geleden veranderd, nu woon ik in Rio en ben gelukkig getrouwd met een Carioca, inwoonster van Rio. Ik heb mijn vrouw, Gloria verteld over die film, een documentaire van een bijzondere soort, ik heb zelfs op internet uitvoerig gezocht naar de titel of de maker maar niets meer kunnen vinden. Maar nu hoorde ik hier, uit de eerste hand een verhaal dat geheel paste binnen het raamwerk van die film.
Een nichtje van Gloria was samen met haar broer op een ochtend haar dagelijkse gymnastiek aan het doen in huis, toen ze een groene vogel zagen die voor het raam heen en weer vloog en steeds weer hun aandacht trok; ze gaven daar geen betekenis aan maar het viel hen wel op, want het diertje bleef maar aan de gang. Enkele dagen later was hun tante, C. thuis in haar vaders huis toen ze gebeld werd door haar vader, die op dat moment ergens op reis was in het land. Hij vertelde haar dat hij zich veel zorgen maakte over zijn schoonzus, haar oude tante, 90 jaar oud, die gevallen was en in het ziekenhuis lag op de IC. Hij droeg haar op in de kast met documenten te zoeken, daar zou zich het eigendomsbewijs van het familiegraf moeten bevinden; als de tante zou overlijden zou dat stuk nodig zijn om haar te kunnen begraven bij de rest van de familie. Toen C. dit document inderdaad had gevonden gebeurden er vrijwel gelijktijdig twee dingen. Haar mobiele telefoon gaf aan dat er een bericht binnenkwam en een groene vogel vloog door het raam naar binnen en ging op het gevonden document zitten. Het dier maakte geen aanstalten om te vertrekken, bleef daar enige tijd rustig zitten. Vol verbazing zag C. dit aan en keek vervolgens op haar telefoon om te zien dat de oude tante zojuist was overleden; het document dat ze had opgezocht zou dus inderdaad spoedig nodig zijn, want in de regel vindt een begrafenis hier dezelfde of reeds de volgende dag plaats.
Korte tijd later keerde haar vader, Gloria’s oom dus, terug van zijn reis en tot beider verbazing zat de groene vogel er nog steeds; het dier bleef lange tijd rustig in huis zitten, van de tafel op de gordijnroede, op de lamp, in elk geval lang genoeg om oom de kans te geven er een serie foto’s van te maken die hij via digitale wegen binnen de familie verspreide.
Gloria ging naar de begrafenis van haar oude tante en vertelde me al voor haar vertrek bij het ontbijt een soortgelijk wonderlijk verhaal over de gebeurtenissen kort na het overlijden van haar vader; dat is allang geleden, hij overleed in een ziekenhuis aan longkanker. Kort na zijn begrafenis was haar moeder met de kinderen, waaronder Gloria, thuis toen er een grote helderblauwe vogel naar binnen vloog, ‘nog donkerder blauw dan het montuur van jouw bril’ voegde Gloria toe. Ook deze leek zich zeer op zijn gemak te voelen en hij vloog regelrecht naar de slaapkamer van haar ouders waar hij enige tijd bleef zitten om eens rond te kijken. Ook deze vogel bleef geruime tijd in huis en is weer uit zichzelf vertrokken. Dit alles gebeurde voordat iedereen een smartphone met camera had, dus foto’s ontbreken. Dit verhaal zou regelrecht gepast hebben in die film van toen; ik zou zo graag nog eens een dvd van die film willen zien om connecties te ervaren met de dingen die hier nu om me heen gebeuren. Als iemand me daar nog eens aan kan helpen, heel graag.

Rio, heet van de naald, feb. 2018